του Αργύρη Αργυρίου*
Η Ανατολική Μεσόγειος από παλιά ήταν το θέατρο ενός «εφαρμοσμένου» ψυχροπολεμικού ανταγωνισμού, που η κλασσική αραβο-ισραηλινή αντίθεση υπέκρυπτε την αντιπαράθεση των δύο γεωστρατηγικών συνασπισμών της εποχής. Σήμερα με την μεγάλη περιφερειακή κρίση της Συρίας σε πλήρη εξέλιξη, την σύγκρουση των φατριών της Λιβύης να σπέρνει το χάος στην χώρα, τις νέο-οθωμανικές επιδιώξεις της Τουρκίας, την προσφυγική κρίση που εκτυλίσσεται στα παράλια της νότιας Ευρώπης και την αποσταθεροποίηση της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής με τις συγκρούσεις στην Παλαιστίνη, στο Ιράκ και την Υεμένη, την έχουν μετατρέψει σε ένα πεδίο γεωστρατηγικών εξελίξεων και αντικρουόμενων επιδιώξεων.
Μέσα στον κόσμο της αναστάτωσης ο ενεργειακός τομέας δεν μένει αλώβητος και η ενεργειακή διπλωματία πρέπει να παίξει σημαντικό ρόλο. ΟΙ παίκτες είναι πολλοί και το πρόβλημα είναι ένα δύσκολο με πολλές μεταβλητές , που χρειάζεται λεπτούς χειρισμούς ώστε να ικανοποιηθούν οι περισσότεροι.
Η Ρωσία μετά την προσέγγιση με την Τουρκία βλέπει τα σχέδια της να επεκτείνει την επιρροή των αγωγών της στα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη να αναβιώνονται. Μετά την ματαίωση του γνωστού αγωγού South Stream, βρίσκει σήμερα την καλύτερη ευκαιρία να προωθήσει το σχέδιο της για την κατασκευή του τουρκικού αγωγού. Στους σχεδιασμούς της περιλαμβάνεται η επέκταση του , ώστε μετά τα Ελληνοτουρκικά σύνορα ο αγωγός να συνεχίσει μέσω της Ελλάδας για να τροφοδοτήσει την Ιταλία, τα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη με φυσικό αέριο που τόσο έχει ανάγκη η διψασμένη για ενέργεια Ευρώπη.
Η Τουρκία, θέλει αφενός μεν να καλύψει τις διαρκώς αυξανόμενες ενεργειακές της ανάγκες με μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου και να καταστεί ο κύριος κόμβος μεταφοράς του φυσικού αερίου στις μεγάλες αγορές της Ευρώπης. Για τον λόγο αυτό συνεχώς προτείνει νέους αγωγούς στην περιοχή ή θέλει, με το πρόσχημα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και του ισλαμικού κράτους , να δημιουργήσει ασφαλείς ζώνες, ελεγχόμενες από αυτήν, ώστε να είναι σε θέση να ελέγχει όλους τους αγωγούς που θα οδηγούν στην Ευρώπη.
Οι άλλες χώρες της περιοχής έχουν σχεδιάσει το αγωγό EastMed. Ο αγωγός αυτός θα είναι στο μεγαλύτερο μέρος του υποθαλάσσιος και θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα της Αιγύπτου, του Ισραήλ και της Κύπρου, μέσω Ελλάδας στην Ευρώπη. ‘Όμως και οι τρείς αυτές χώρες, εκτός από τις τεχνικές και οικονομικές δυσκολίες του έργου, δυσκολίες που μεγιστοποιούνται από το μεγάλο βάθος της θάλασσας σε μέρη που διέρχεται έχουν και διαφορετικές στρατηγικές επιδιώξεις η κάθε μια.
Η Αίγυπτος για παράδειγμα διαθέτει μια ανενεργή αυτή την εποχή, μονάδα υγροποίησης φυσικού αερίου. Προτιμά, λοιπόν, να μεταφέρειLNG στις αγορές της Ευρώπης . Μάλιστα, στους σχεδιασμούς της είναι να χρησιμοποιήσει την πλωτή δεξαμενή LNG της Αλεξανδρούπολης για τον σκοπό αυτό. Αν αξιοποιηθούν και οι δυνατότητες της Ρεβυθούσσας τότε το κέρδος για την χώρα μας θα είναι πολλαπλό.
Το Ισραήλ απομονωμένο ουσιαστικά από τους γείτονες τους , από την μια προσπαθεί να βρει ενεργειακά στηρίγματα στην Ευρώπη, και με τον αγωγό EastMed και με τον EurAsia Interconnector, την ηλεκτρική διασύνδεση με την ηπειρωτική Ευρώπη μέσω Ελλάδας, από την άλλη σχεδιάζει να διατηρήσει τα κοιτάσματα του σαν στρατηγικά αποθέματα σε περίπτωση κρίσης.
Η Κύπρος, η πιο απομονωμένη ενεργειακά χώρα της ΕΕ, με το μόνο γνωστό, μέχρι στιγμής, κοίτασμα , που βρίσκεται στα όρια εκμεταλλευσιμότητας, το μόνο που μπορεί να καταφέρει είναι να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες του νησιού για κάποιες δεκαετίες , περιμένοντας, ίσως, μεγαλύτερες ανακαλύψεις στο μέλλον, ενώ στο παρόν πρέπει να σχεδιάζει την κάλυψη των αναγκών του, την εξοικονόμηση συναλλάγματος από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και την μετάβαση σε μια οικονομία μηδενικού άνθρακα.
Στους παραπάνω σχεδιασμούς θα πρέπει να προσθέσουμε και τους υπερεθνικούς παράγοντες και τις πολιτικές της Ε.Ε. , των ΗΠΑ αλλά και άλλων χωρών της ευρύτερης Μέσης Ανατολής , όπως το Κατάρ και το Ιράν που θέλουν να διαδραματίσουν ρόλο στην διπλωματία των αγωγών και την προμήθεια φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.
Η Ελλάδα που είναι μια νησίδα σταθερότητας μέσα στην ταραχή της περιοχής και σιγά-σιγά ανοίγει τον δρόμο της ανάπτυξης, πρέπει να αναπτύξει μια πολυσχιδή εξωτερική πολιτική. Τα πλεονεκτήματα της χώρας μας και των παραδοσιακών καλών σχέσεων με τις χώρες της περιοχής πρέπει να αξιοποιηθούν στο έπακρο. Οι πρόσφατες διεθνείς συνδιασκέψεις , τόσο στην Ρόδο για την Ασφάλεια και την Σταθερότητα , με την συμμετοχή Ευρωπαϊκών, Βορειαφρικανικών και Μεσανατολικών χωρών, όσο και της Αθήνας με την συμμετοχή των 7 ηγετών των Ευρωπαϊκών χωρών του Νότου, προσπάθησαν να διαμορφώσουν άλλες πολιτικές που θα φέρουν βήματα σταθερότητας και συνεργασίας ανάμεσα στις χώρες της περιοχής. Εξ΄άλλου η γεωγραφική θέση της πατρίδας μας προσφέρεται για την μετατροπή της σε διεθνή ενεργειακό κόμβο , συνδέοντας ουσιαστικά τρείς ηπείρους.
**Αργύρης Αργυρίου
Γεωλόγος B.Sc. – Περιβαλλοντολόγος M.Sc.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου